Sunday, March 12, 2017

Những tình khúc Tango để đời

Những tình khúc Tango để đời

Ảnh: pinterest.com


    Cũng như điệu Bolero đã nhắc đến trong bài viết tuần trước, nền tân nhạc Việt Nam cũng để lại cho đời nhiều ca khúc Tango hết sức đặc sắc. Vì vậy, việc chọn ra ba ca khúc để tiêu biểu cho những ca khúc Tango Việt Nam sẽ rất khó chính xác. Điều này hoàn toàn phụ thuộc vào cảm nhận của từng người nghe.
Có tài liệu cho rằng điệu Tango xuất phát từ Châu Âu vào thế kỷ 19, nhưng sau đó phát triển mạnh ở Nam Mỹ, đặc biệt là hai quốc gia Argentina và Uruguay. Nói đến Tango, người ta nghĩ đến những bản nhạc với tiết điệu độc đáo, hay sử dụng kỹ thuật đảo phách đặc trưng. Người ta cũng hình dung ra những điệu nhảy quyến rũ, thể hiện sự đam mê nóng bỏng. Hay là những ca khúc với giai điệu lãng mạn, du dương, thu hút người nghe.
     Một trong những bản Tango được cho là hay nhất của mọi thời đại, đó là La Cumparsita. Đó là một bản nhạc không lời, được nhạc sĩ Uruguay Gerardo Matos Rodríguez sáng tác vào năm 1916. Ca khúc này có đầy đủ những đặc điểm đã khiến điệu Tango chinh phục giới yêu nhạc toàn thế giới.  Ở Việt Nam, La Cumparsita được nhạc sĩ Phạm Duy đặt lời thành ca khúc với tựa đề Vũ Nữ Thân Gầy. 
     Đây cũng là một trong những ca khúc Tango nổi tiếng nhất ở Miền Nam trước 1975, đặc biệt trong phiên bản do ca sĩ Khánh Ly hát trước 1975. Nhiều người cho rằng Khánh Lý hát Vũ Nữ Thân Gầy là quyến rũ nhất, phù hợp nhất. Nghe ban nhạc Phạm Mạnh Cương đệm cho Khánh Ly hát Vũ Nữ Thân Gầy, người nghe cảm nhận được hết nét đẹp của điệu Tango, trong lời tâm tình của một người vũ nữ:
Đàn đã khơi rồi
Trong lúc đêm tàn rơi, đàn khóc ai hoài
Cho héo hoa lòng tôi, đàn nhớ nhung người
Như sắc hương tàn phai đàn cũ nuôi lời
cho giấc mơ còn lời, Ôi!
nghe tiếng đàn réo mà thương người
Nghe tiếng cười reo xót xa đời
Nhớ nhung đau thương mà thôi…

Giọng hát của Khánh Ly thật liêu trai trong Vũ Nữ Thân Gầy, cho nên đã diễn tả được hết tâm trạng của người con gái chốn vũ trường, say trong men rượu, quay cuồng trong vòng tay kẻ lạ, mà ân tình thường chỉ là trong một đêm:

Ta ghì cho tan vỡ trái tim này
Cho người ăn chơi nhíu đôi chân mày
Ta cười cho xanh ngát kiếp lưu đày
Cho người vũ nữ khóc tấm thân gầy
Chưa nói yêu nhau mà lòng đã đau

Chưa nói mê say mà tình đã bay
Chưa biết môi em mà lòng đã quên
Đã qua một đêm…


   
    Những ca khúc Tango do nhạc sĩ Việt Nam sáng tác rất đa dạng. Có khi sang trọng, quí phái kiểu Tây Phương như ca khúc Chiều của nhạc sĩ Dương Thiệu Tước phổ thơ Hồ Dzếnh. Nhưng cũng có khi trở về với những khu phố đô thị nghèo, giống như thời kỳ khởi đầu của Tango, thường xuất hiện trên đường phố tại Nam Mỹ. Phố Buồn của Phạm Duy là một ca khúc Tango đã diễn tả rất tượng hình một khu phố nghèo Sài Gòn trong một đêm mưa:
Ðường về đêm đêm mưa rơi ướt bước chân em
Bùn lầy không quên bôi thêm lối ngõ không tên
Qua mấy gian không đèn, Những mái tranh im lìm
Ðường về nhà em tối đen.
Nhìn vào khe song trông anh ốm yếu ho hen
Một ngày công lao không cho biết đến hương đêm
Em bước chân qua thềm, Mưa vẫn rơi êm đềm
Và chỉ làm phố buồn thêm…

     Phải công nhận là ít có người  “tả chân” cái cảnh nghèo bằng âm nhạc mà hay đến thế! Nghèo nhưng không chỉ có cảm giác u uất, mà vẫn pha chút hương vị lãng mạn. Như ở đoạn điệp khúc, khi giai điệu chuyển từ thứ sang trưởng, điệu Tango của Phạm Duy như làm sống động thêm những giọt mưa rơi trên mái, rơi xuyên qua mành, rơi chạm xuống những con ngõ lầy lội: Hạt mưa, mưa rơi tí tách
Mưa tuôn dưới vách
Mưa xuyên qua mành
Hạt mưa, mưa qua mái rách
Mưa như muốn trách
Sao ta chạy quanh.
Hạt mưa, mưa yêu áo rách
Yêu đôi sát nách
Mưa ngưng không đành
Hạt mưa, mưa gieo tí tách
Mưa lên tiếng hát
Ru cơn mộng lành…

Dùng nhạc để tả cảnh, giúp người nghe hình dung ra như xem một bức tranh vẫn là điểm độc đáo nhất của nhạc sĩ Phạm Duy.



    Và Tango cũng rất “mùi mẫn” khi diễn tả những mối tình buồn, thường gặp trong những ca khúc Nhạc Vàng ở nhiều tiết điệu khác nhau. Bài Tango Dĩ Vãng của nhạc sĩ Anh Bằng là một ca khúc “Tango mùi” được yêu chuộng vào bậc nhất:
Em khóc tơ duyên bẽ bàng nằm ôm sầu nhớ mênh mang
Anh xót xa cho thân người lữ khách nơi phương trời
buồn hơn lá thu rơi.
Em ngóng quê hương xa mờ gọi ân tình quá bơ vơ
Anh ngóng chim bay thẫn thờ thương nhớ hơn bao giờ
Tình thiên thu đứng chờ.
Bài Tango hôm nào bước đi Tango người yêu
Thành kỷ niệm ngàn sau,
Thành vết thương tình yêu, thành những cơn cuồng bão.
Bài Tango xa rồi bước đi Tango lẻ loi
Ðường năm xưa hoang tàn lòng cô đơn muôn phần
Thành phố vắng đi đôi tình nhân…


    SỰ đa dạng của những ca khúc Tango Việt lại một lần nữa minh chứng cho sự thành công của một nền văn hóa tự do, đầy sáng tạo của Miền Nam trước 1975.

Cung Mi / SBTN

No comments:

Post a Comment